Om onze manier van reizen te duiden, is het misschien best eens kort wat info te geven over hoe en waarom we reizen. Mensen die zich niet herkennen in dit profiel hoeven al niet meer verder te lezen. Wij zijn vijftigers en zijn nog goed mobiel. Cultuur, architectuur en kunst staan bovenaan op ons prioriteitenlijstje. Verwacht in dit reisverslag geen tips over discotheken, over Playa’s of over eeuwig durende vriendschappen met andere backpackers. Om zoveel mogelijk te reizen doen we het zo lowbudget mogelijk: dat betekentde goedkoopste logies (een bed, tafel en stoelen is genoeg, graag een balkonnetje of iets waar me buiten kunnen om te roken en te lezen…) en de goedkoopste lokale restaurants (toch met oog voor hygiëne) en weinig of geen financiële uitspattingen. Je ziet ons dus nooit een terrasje doen, aperitieven doen we met chips en drank uit de supermarkt. Mijn motto is: Walking Nine To Five. In België een werkdag maar op reis een genietdag. We zien er niet tegenop tien of twintig kilometer te wandelen in de stad en nemen dus NOOIT een taxi. Rustpauzes zitten er bijna niet in, een halfuurtje om te eten in een parkje of op een boordsteen is meer dan genoeg. Om 17 uur is het dan tijd om uitgebreid te aperitieven, om mijn dagboek aan te vullen, om een spelletje Yahtzee te spelen. Tijdens de dag bekijk ik veel menu’s en veel restaurants zodat ik ’s avonds niet meer hoef te zoeken waar we goedkoop kunnen eten. Na het avondeten (tussen 19 en 20u) is er juist nog genoeg tijd voor een theetje en een beetje muziek voor we samen met een boek in de hand in slaap vallen.
In dit reisverslag vind je 1.Ons reisschema (met prijzen en afstanden van de verplaatsingen) 2.Wat het gekost heeft 3.Praktische info over geld, visum.... 4.Bezochte Unesco Werelderfgoedsites 5.Hotels en restaurants (foto's, prijzen, beoordeling) 6.Bezienswaardigheden per stad (foto's, prijzen, beoordeling)
Helemaal op het einde van dit verslag vind je mijn heel persoonlijke antwoord op enkele vooroordelen, ideeën of verwachtingen die ik had over Cuba.
Laat me nu al stellen dat wij ons verschrikkelijk goed gevoeld hebben op dit heel speciale eilandje met een cultuur en een mentaliteit die je nergens anders ter wereld aantreft. Het is lang geleden dat ik, kort na terugkeer, nog eens dacht van Daar zou ik nog wel eens teruggaan maar met Cuba was dat zeker het geval. Het was echt vakantie, niet zo echt veel te zien maar een schitterende ervaring.
Als opwarmertje: twee filmpjes (let niet op de kwaliteit want gefilmd met ons fototoestel). Eerst een hele rij oldtimers aan het parkje aan het Capitolio, dan een zicht vanuit onze Casa in Habana Vedado. Om maar te zeggen dat oldtimers daar niet de uitzondering zijn....
"
Reisschema
overnachten
vervoer
afstand
duur
Kostprijs pp
Dag 1
donderdag 28 februari
Zaventem – London Havana
Havana
vliegtuig vliegtuig
8551 km
11uur
€ 563
Dag 2
vrijdag 1 maart
aankomst Havana
Havana
-
-
-
-
Dag 3
zaterdag 2 maart
Havana-Cienfuegos
Cienfuegos
Viazul-
254 km
4uur
20 CUC
Dag 4
zondag 3 maart
Cienfuegos
Dag 5
Maandag 4 maart
Daguitstap Santa Clara
Cienfuegos
collectivo
62 km
1uur
2 CUC
Dag 6
dinsdag 5 maart
Cienfuegos-Trinidad
Trinidad
collectivo
81 km
1u15
20 CUC
Dag 7
woensdag 6 maart
Daguitstap Valle de Ingenios
Trinidad
Cubatur
15 CUC
Dag 8
donderdag 7 maart
Trinidad-Camaguey
Camaguey
Viazul
254 km
5u30
15 CUC
Dag 9
vrijdag 8 maart
Camaguey
Dag 10
zaterdag 9 maart
Camaguey – Matanzas
Matanzas
Collectivo
469 km
6u30
35 CUC
Dag 11
zondag 10 maart
Matanzas
Dag 12
maandag 11 maart
Matanzas-Havana Havana-Vinales
Vinales
Viazul collectivo
100 km 180 km
2u 2u
7 CUC 15 CUC
Dag 13
deinsdag 12 maart
Vinales
Dag 14
woensdag 13 maart
Vinales
Dag 15
donderdag 14 maart
Vinales - Havana
Havana
Collectivo
180 km
2u30
15 CUC
Dag 16
vrijdag 15 maart
Havana
Dag 17
zaterdag 16 maart
Havana
Dag 18
zondag 17 maart
Havana
Dag 19
maandag 18 maart
Havana-London-Kortrijk
Vliegtuig
Dag 20
dinsdag 19 maart
thuis
Kostenplaatje (per persoon) - afgerond, voor 19 dagen/18nachten (inbegrepen vlucht, plaatselijk vervoer, hotels, eten en drinken) Effectieve onkosten ter plaatse per dag per persoon : € 550/19 = € 28,94
vervoer
vlucht Zaventem-London-Havana (h/t)
€ 563
formaliteiten
visum
€ 22
London Heathrow- Gatwick (h/t)
Bustickets à £ 25 one way
€ 59
Kosten ter plaatse
Hotels, eten, entrees, souvenirs…
€ 550
totaal
€ 1194
Vlucht Met Virgin Atlantic na een speciale aanbieding (ééndagsaanbieding 12/12/12) van Joker Nadeel: tussenstop in London en verplicht zelf te regelen verplaatsingen London Heathrow-London Gatwick. Dit betekent bagage ophalen, zelf vervoer zoeken en terug inchecken. Op de heenreis hadden we 4 uur tijd voor de overstap en op de terugreis bijna 8 uur. Het maakte ons een beetje ongerust omdat verschillende internetfora ons bang maakten: veel files, nauwelijks tijd genoeg voor de aansluiting…Maar het viel allemaal goed mee: op de heenvlucht stonden we na 2 uur (een uur voor het uitstappen en het wachten op de bagage in Heathrow en een uur verplaatsing met bus) al aan de balie van Virgin Atlantic. Op de terugvlucht duurde alles iets langer (groter vliegtuig uit Cuba met langere wachttijd ) en een iets langere verplaatsing: 2u30
National Express De National Express bus is de veiligste manier om tussen de twee luchthavens te pendelen. In beide luchthavens vind je heel gemakkelijk hun balie maar de prijs is wel serieus. £ 25 Engelse pond per persoon per traject. Dat was dus een extraatje van £ 100. Tickets kunnen ter plaatse gekocht en betaald worden (in cash of met een kredietkaart) maar kunnen ook online besteld worden. Om de 10 à 15 minuten is er een bus. Zeer goede info door het personeel. meer info op http://www.nationalexpress.com/wherewego/airports/heathrow-airport.aspx
Onkosten verdeling Totaal: € 700 (meegenomen en ter plaatse gewisseld) + CUC 500 (ter plaatse afgehaald met Master Card) (= € 400) per persoon voor 19 dagen / 18 nachten totaal € 1100 uitgegeven/2 = € 550 per persoon
hotelsCUC 182,50= € 141 we sliepen in 7 verschillende casas we betaalden gemiddeld 20 CUC voor een overnachting (ongeveer€ 7,5 per persoon per nacht) avondetenCUC 96,00= € 74 we betaalden gemiddeld 5 CUC per avondmaal (ongeveer€ 3,85 per persoon per avondmaal) vervoerCUC 156,00= € 120 ontbijtCUC 52,00= € 40 we betaalden gemiddeld iets minder dan 3 CUC per ontbijt drank (bier en mojito ’s)CUC 120= € 92 totaalCUC 486,50= € 468 de rest (ongeveer € 80 per persoon voor 19 dagen) was voor entrees, koeken, stokbrood, beleg voor ’s middags (bananen, kaas), chips, water, fruitsap, yoghurt, en een paar souvenirs. We hebben ook een pakje Cubaanse koffie meegebracht en natuurlijk een flesje Rum om thuis nog es ’n mojito te maken. En enkele kleine souvenirs.
Praktische info Formaliteiten * Belgen moeten geen visum kopen in de een of andere ambassade. Joker regelde voor ons een Tourist Visum. Het kost € 22 en je moet het zelf invullen. Je krijgt geen stempel in je paspoort maar moet je visum ook nog tonen bij vertrek. * Je moet een bewijs hebben dat je een medische verzekering hebt die in Cuba goedgekeurd is. Na een simpel telefoontje naar de VAB-VTB (waarbij we een jaarpolis hebben) stuurden ze een verklaring op in het Spaans dat we een reisbijstandsverzekering hadden. Prima service Weer Beste maanden om te reizen zijn tussen november en april. In mei begint het regenseizoen en juli en augustus zijn de vakantiemaanden voor de Cubanen, dus zeer druk. September en oktober zijn de typhoonmaanden (vooral in het Westen is de kans het grootst) en dus te mijden. In maart is het gewoonlijk tegen de 30° C maar wij hadden een abnormaal ‘koude’ periode, zo’n 20°C in het begin en rond de 25° op het einde. En veel te veel wind...
Geldzaken Cuba heeft een dubbel betalingssysteem Cubaanse peso (alleen voor Cubanen en voor kleine uitgaven)CUP Cubaanse convertible peso (voor toeristen)CUC Beiden worden aangeduid met het dollarteken ($) zodat het in het begin niet heel duidelijk is hoeveel iets kost, in de toeristendollar of de moneda nacional (CUP) Cubanen houden niet van de USA en rekenen dus 10% wisselkosten voor het omzetten van US$ naar CUC. Neem dus alleen Euro’s mee. Banken - om Euro te wisselen in CUC zijn er meer dan genoeg banken (ATM’s heb ik niet gezien maar eigenlijk ook niet gezocht). Wij wisselden Euro’s en haalden eenmaal CUC’s af met mijn MasterCard. Ging allemaal vlot maar vergeet niet je paspoort mee te nemen. Ze vragen ook je adres in Cuba. Vraag best biljetten met een hoge nominale waarde, soms geven ze een mixto en dan heb je 3 centimeter biljetten in je portefeuille.. Laat je niet afschrikken door de soms lange wachtrijen: buitenlanders hebben voorrang – ga gewoon binnen. Vreemde gewoonte: er mag maar één persoon naar het loket, Catherine moest op de zeteltjes blijven wachten ??? Banken sluiten vroeg, soms om 15u soms om 16u Cadeca De naam van de kantoortjes die CUC’s wisselen in CUP. Soms zijn ze zichtbaar in het straatbeeld met een bord (zoals bv. in Obispo, Havana), soms moet je ze echt zoeken in een winkel of zo. Voor 1 CUC krijg je 25 CUP Electriciteit Alle stopcontacten zijn voor platte pluggen, niet voor onze ronde stekkers. Bijna overal is het 110 volt. Je hebt dus twee dingen nodig: een universele plug en een adapter
Internet en GSM Met onze Triple Band GSM hadden we overal bereik. Diende alleen maar om nu en dan een berichtje te sturen/ontvangen naar en van de familie thuis. Het internetnetwerk is (bewust) niet goed uitgebouwd. In iedere stad vind je wel een Etecsa (officieel gebouw voor telefonie) waar je internationaal kunt bellen en internetten. Tegengesteld aan alle op voorhand gelezen verhalen op fora hadden wij geen problemen met snelheid of verbindingen. Hotmail was overal toegankelijk. Je koopt aan de balie een Internetkaart (met een code) voor 3 CUC (half uur) of 6 CUC (uur). Vergeet je paspoort niet mee te brengen ! Big Brother ligt overal op de loer.
Vervoer Luchthaven – centrum Geen openbaar vervoer. Voor de 25 km moet je een taxi nemen: gangbare prijzen: 25 CUC van luchthavennaar centrum en 15 CUC in de omgekeerde richting
Binnen de steden Veel mogelijkheden: te voet (wat wij altijd gedaan hebben), met een cocotaxi, of een coche (paardentaxi) of met een plaatselijke officiële of niet-officiële taxi. De eerste zijn geel met zwarte vierkantjes en hebben een taximeter. De laatste kunnen zowel Ladas als oldtimers zijn en daar is de prijs af te spreken (af te dingen).Buiten de grote steden kun je ook ‘liften’ en kun je soms achterop in de laadbak van een tractor springen. Vraagt waarschijnlijk enige ervaring en een goede kennis van het Spaans. Plaatselijke bussen: hebben wij niet uitgeprobeerd, alleen interessant voor Cubanen denk ik Tussen steden
Veel mogelijkheden: trein (wordt door geen enkele toerist gebruikt vanwege de traagheid en de onzekerheid of ze zullen rijden) We hebben één (= 1) rijdende trein gezien en dan nog alleen maar een locomotief. Wel veel spoorwegovergangen gezien. bussen: Viazul(http://www.viazul.com/zeer goede site met veel info over frequentie, reisduur en prijs). Kwaliteit en stiptheid zijn zeer goed. De bagage moet je op voorhand inchecken en je krijgt er een recuutje voor. Theoretisch een half uur voor vertrek aanwezig zijn maar dat is rekbaar. Soms is het wel aan te raden een dag op voorhand je billeta te kopen maar er staan andere mogelijkheden hieronder taxi’s: hét gedroomde alternatief voor de weinig frequente bussen van Viazul. Met vier of vijf mensen ben je goedkoper af met een taxi Collectivo: kan zowel een moderne wagen of een oldtimer zijn. Dit soort taxi’s (officieel of niet !) wacht tot ze voldoende passagiers hebben om te vertrekken maar het is niet zoals in Azië of Afrika dat je uren moet wachten. Gewoonlijk waren wij binnen het half uur weg. Iets duurder dan de bus maar het voordeel is dat de reistijd minder lang is en dat je gewoonlijk afgezet wordt aan de plaats die jij wil (en niet aan de busstations die soms kilometers buiten het centrum liggen). Collectivo ’s om te vertrekken vind je gewoonlijk aan de uitgang van de busstations. Alleen maar goede ervaringen. beestenwagen: zelf uitgevonden naam voor een soort camion waarin ze – denk ik – tot honderden mensen inproppen. Niet uitgeprobeerd.
Meer praktische info vind je bij de plaatsbeschrijvingen
Drank Koffietjes zijn heel klein en superzoet. Thee vind je er niet. Een grote fles water van 1,5 L kost CUC 0,70 en een kleine 0,50. Frisdrank (cola, limonade…) kost CUC 1 net als de vier soorten bier (alleen in blik). Bucanero Fuerte (5,4°) vond ik het beste, dan is er ook nog Cristal (4,9°) ,Cacique (4,5°) en Mayabe
Maar vooral is Cuba het land van de rum (ron). Soorten genoeg…
Unesco Werelderfgoed
Er zijn er 9 (5 gedaan, niet gedaan: 2 nationale parken+ koffieplantages in het oosten + Santiago de Cuba)
Stad
Benaming
Link naar Unesco
commentaar
Havana
Old Havana and its Fortifications
http://whc.unesco.org/en/list/204
schitterend
Trinidad
Trinidad and the Valley de los Ingenios
http://whc.unesco.org/en/list/460
Tof maar toeristisch
Vinales
Vinales Valley
http://whc.unesco.org/en/list/840
Zeker doen, een must
Cienfuegos
Urban historic centre
http://whc.unesco.org/en/list/1202
Aangenaam, mooi
Camagüey
Historic Centre
http://whc.unesco.org/en/list/1270
Niet verplaatsing waard
Hotels en restaurants
Inleidende beschouwing hotels en restaurants
Om te overnachten vind je in Cuba - hotels: meestal door de staat bestuurd, soms ook al privé. Zijn gewoonlijk 2 à 3maal zo duur als casas en een tweede verschil is dat de service onpersoonlijk en ongeïnteresseerd is. - casas particulares: Cubanen mogen sinds een aantal jaren een of meerdere kamers in huis verhuren aan toeristen. We kunnen hierbij nog een onderscheid maken tussen de ondertussen geïnstitutionaliseerde casas (vind je in reisgidsen als Lonely Planet, Trotter…) en de honderden andere. Als beginneling ga je naar een vertrouwd adres waar je (bijna) zeker bent van de kwaliteit, andere backpackers ontmoet en gewoonlijk op een beetje Engels kan rekenen. Als je minder op veilig wil spelen, bel je zomaar aan bij een huis met het volgende blauwe teken (aan een bord of op de deur bevestigd). Arrendador divisa (verhuurder in deviezen) betekent dat die eigenaar een licentie van de overheid heeft om een deel van zijn huis te verhuren. Je vind er sporadisch ook een arrendador moneda nacional (verhuurder in Cubaanse Pesos) maar ik vermoed dat die geen toeristen mogen huisvesten. Moet anders wel nog een stuk goedkoper zijn. Het voordeel van een nog niet door de toeristen gekend casa particular is dat je 1. Ziet hoe de mensen daar eigenlijk leven en eten. 2. Dat het gewoonlijk een stuk goedkoper is dan de gekende casas. 3. Dat de service heel wat persoonlijker is en dat je hier en daar wel een leuk, onverwacht extraatje krijgt. Nadeel is dan wel dat je een basiskennis Spaans moet spreken. Wij hebben op onze reis in heel diverse casas gelogeerd (zowel luxueus in koloniale huizen als armoedig in een relatief klein kamertje, zowel bij arme als behoorlijke rijke mensen) en net die diversiteit zorgde voor een meerwaarde voor ons.
Om te etenkun je in Cuba kiezen tussen 1. Officiële restaurants/paladars met een Spaanstalig/Engelstalig menu waar je in CUC kan betalen. Is spelen op veilig: je bent zeker van de kwaliteit en de bediening is behoorlijk. Je krijgt er gewoon alles op één bord zonder side dishes. Gemiddelde prijs lag tussen 8 en 12 CUC 2. Restaurants waar je kan betalen in Moneda Nacional (Cubaanse Pesos): spotgoedkoop maar heel beperkt qua aanbod. We hebben er eigenlijk maar twee gevonden en het waren goede ervaringen. 3. Eten in je casa: de beste optie. Je krijgt eten dat met liefde bereid is en een hoeveelheid die minstens het dubbele is van wat je elders voorgeschoteld krijgt. Vooral krijg je er enorm veel groenten bij geserveerd. Prijzen variëren tussen 7 en 10 CUC. 4. Window shops: voor de mensen die echt géén geld willen uitgeven. Je koopt er op straat een halve pizza of een potje spaghetti voor een halve euro, een hamburger voor 25 eurocent. Goed om eenmaal uit te proberen maar je kan er niet op overleven. Enkele voorbeelden van window shops.
Havana (dag 1 en 2- op einde dagen 15 – 18)
Casa Chez Nous
Ligging cheznous1@ceniai.inf.cu http://www.cubacasas.net/cities/la_habana/habana_vieja/CasaCheznous/ Zeer centraal, op 100 meter van de Plaza Vieja. Geboekt via Internet (per mail) Prijs 30 CUC (= € 23) voor een dubbele kamer, ontbijt niet inbegrepen Beoordeling Koloniaal gebouw met plafonds en deuren van vier meter hoog. Zeer ruime kamer met een dubbel bed. Aanwezig in de kamer: airco, fan, minibar/frigo. Ook een grote kleerkast, een kaptafel met spiegel maar slechts 1 stoel en 1 zeteltje. Privé badkamer met handdoeken, zeep en douche. WC met Wc-papier. Klein balkon waar je nauwelijks op kan zitten. Redelijk lawaaierig (zoals overal in Cuba) De mensen die wij er zagen (niet de eigenaar) spreken nauwelijks iets anders dan Spaans (een beetje Duits, vreemd !). De meest onpersoonlijke casa die we hadden in Cuba. Een mevrouw belde wel enkele adressen van casas in Cienfuegos maar besloot nogal vlug dat alles vol zat. De ons beloofde taxi stond er niet in de luchthaven !!! Serieus minpunt. Ontbijt is 5 CUC (zachte broodjes, fruitsap, veel fruit, koffie en homemade papaya marmelade) – geven geen dinner.
Casa Teresa Na de eerste twee nachten in Havana Vieja koos ik ervoor in een andere wijk te logeren voor onze afsluitende dagen.
Ligging Calle L n° 414 entre 23 y 25, apto 8 tel 832 7320 Ligt in Havana Vedado. Als we de deur uitstapten stapten we recht de lobby van Hotel Habana Libre binnen, een landmark in Havana – dus makkelijk om onze kamer terug te vinden. Ook op 5 minuten van de Malecon en Hotel Nacional en met enkele goede, goedkope restaurants in de buurt. Prijs 25 CUC (= € 19) voor een dubbele kamer, ontbijt niet inbegrepen Beoordeling Grote kamer met een dubbel bed. Grote venster (zeldzaam in Cuba want de meeste kamers zijn nogal donker). Aanwezig in de kamer: frigo, airco, fan. Ook een grote kleerkast, een kaptafel met spiegel. Privé badkamer met handdoeken, zeep en douche. WC met Wc-papier. Ontbijt is 2,5 CUC (vers brood, cereals met yoghurt, ananas en bananen, koffie, honing maar ook jonge kaas). Heel goed en super sympathiek ’s morgens. Weeral redelijk lawaaierig. Eigenares heeft het geld van de toeristen misschien niet nodig (iedere dag een andere meid) maar is super vriendelijk en hartelijk. Een aanrader. Geven geen dinner.
Restaurants
Hanoi Havana Vieja, Calle Brasil, corner Bernaza. Onze eerste maaltijd in Cuba. Volgens de Lonely Planet een backpacker favorite maar wij zaten er alleen. We aten er een pescado friturado en camarones (scampis) voor respectievelijk 6 en 9 CUC wat, zonder drank, de prijs op 15 CUC bracht (= € 11,50). Als eerste kennismaking was het lekker maar de verhalen op het LP forum dat je daar voor een 2 à 3 CUC kan eten, kloppen dus niet. Lekker zonder meer. Live muziek door een trio.
Cafeteria Sofia Havana Vedado, Calle 23 entre N y O Wordt onterecht in de Lonely Planet beschreven als een vervelende plaats maar zij hebben het over de cafeteria zelf waar het inderdaad druk en noisy is (live bandjes). Het restaurant beneden is gezellig. Wij aten er tweemaal. Eerst elk een bord camarones (ensalada en frito) met witte rijst en salade voor CUC 15,60 (= € 12) De volgende avond 2x Bistec Uruguyano (malse dunne steak met een plak hesp en warme kaas??? vreemd) voor CUC 15,40 (= € 12) Vlotte bediening en zeer lekker eten voor een normale prijs.
El Quijote Havana Vedado, Calle 23 entre I y Y Het ziet eruit als een cafetaria en is het ook op het gelijkvloers. Het restaurant is boven en wordt hoogstwaarschijnlijk meestal niet gevonden door de toeristen. We aten er onze laatste twee avonden (omdat ze in Sofia geen vis hadden). De eerste avond moesten we bijna een uur wachten (en waren we het bijna beu) maar dan kwamen de schotels. Een gefrituurde vis en nog een vis op een andere manier bereid. Héél veel en héél lekker. Voor maar CUC 8,5 (= € 6,50). Ondanks het lange wachten beslisten we de volgende dag terug te komen voor ons laatste avondmaal. We aten nogmaals de pescado fiturado en C. at heel lekkere camarones (scampi’s) voor slechts CUC 8 (= € 6) samen. Wat een eetfestijn. En de bediening was dit keer wel supersnel en in orde.
Bezienswaardigheden Havana Onze eerste dag (donderdag 28 februari 2013) valt kort samen te vatten: verplaatsingsdag. Met een airportshuttle heel vroeg van Kortrijk naar Zaventem, vlucht naar London Heathrow, verplaatsing naar London Gatwick en door naar Havana. Door het uur verschil (in Cuba zes uur vroeger dan in België) nog dezelfde dag gearriveerd. Bijna 24 uur wakker, dus niet al te fris aangekomen in José Marti International om 20u35 plaatselijke tijd. Het duurde meer dan anderhalf uur voor we de tergend langzame Douane en Paspoort controle door waren. Zeer frustrerend als je al zo moe bent. Twee mensen zouden ons daar staan opwachten met een naambordje: de tante van een Cubaanse collega voor wie ik een extra valies van 20kg met voor Cubanen moeilijk te krijgen items, had meegenomen, stond er en onthaalde ons héél hartelijk. Het tweede bordje zagen we niet: de bestelde taxi van onze eerste Casa stond er NIET. Zelf dan maar tientallen taxichauffeurs van me afgeslagen tot ik er één vond die ons voor 25 CUC (de prijs die ook het hotel rekende) wilde wegbrengen. In het hotel, kapot maar tevreden en na een slaaptheetje genoten van het zachte bed.
Onze eerste volledigedag in Cuba (vrijdag 1 maart) begon goed met een lekker ontbijt en de kennismaking met een goedlachs (contradictio in terminis ?) Duits koppel maar verslechterde al snel. Het was véél te koud voor de tijd van het jaar in Havana (18° C i.p.v. 25°) en er heeft de hele dag miezerig regentje uit de lucht gevallen.We hebben ons natuurlijk niet laten afschrikken en, gewapend met regenvestje en paraplu, hebben we al een eerste oppervlakkige indruk van de hoogtepunten van Havana Vieja en Centro Havana gekregen.
Achtereenvolgens bezochten we (nog een beetje als jetlagzombies) de vier Plazas.We wandelden eerst een klein half uurtje tot in het Noorden van Havana, tot dicht bij de befaamde Malecon maar op dat moment compleet verlaten. Van daar zakten we stillekes af naar de
*Plaza de la Catedral waar we slechts eventjes rondwandelden. Het Museo Wifredo Lam ging pas om 10u open, dat zal dan voor een volgende keer zijn. *Plaza de Armas Het was te slecht weer en dus waren er weinig boeken te vinden. Maar die hadden we dan nog niet echt nodig. De Templete met ceibaboom en schilderijen van de Fransman Vernay was ook toe. De Palacio de los Capitanes zag er veelbelovend uit maar lieten we ook links liggen. Net als hetbeeld van Simon Bolivar waarvan we er nog tientallen zouden zien.Langs de Mercaderes (de straat van de ambachten) wandelden we naar de
*Plaza Vieja waar op dat moment ook niet zo heel veel te zien was. Het Gaudi-achtige gebouw in de hoek van het plein was aan restauratie toe en konden we alleen zien tussen de stellingen. Ietske verder belandden we aan de *Plaza de San Francisco de Asisi die, in de regen, ook niet spectaculair overkwam maar waarvan ik vooral de tuin in de hoek onthoud met het daar compleet out of place zijnde beeld van Moeder Teresa en een Grieks-orthodoxe kerk…
Langs Santa Clara stapten we door naar
*Convento de Santa Clara Gesloten, we konden er niet binnen
Voor onze eerste dag hadden wedringend nood aan enkele levensmiddelen maar dat was niet evident. Met veel moeite geraakten we aan broodjes en water. Maar dat zoeken en vooral het vinden zal wel beteren. ’s Middags gingen we naar onze casa waar we op ons terras onze broodjes opaten en ons een beetje lieten opdrogen.Tegen 14u vertrokken we, nog altijd in de regen, naar Centro om een eerste verkenning te doen. We begonnen aan de indrukwekkende rij oldtimers aan het parkje naast het
*Capitolio Gesloten (al jaren) wegens verbouwing. Naar het er naar uitziet kan het nog wel een tijdje duren. *Tabacco Partagas Alleen maar in de voormiddag open én met gids (10 CUC per persoon). Ik vind het nogal veel geld en ik ben er bijna zeker dat we in een andere stad/streek ook nog wel eens een tabaksfabriek zullen kunnen bezoeken met misschien een persoonlijker aanpak. *Hotel Inglaterra op de Prado. Dit is het oudste hotel van Cuba (1875) waar veel bekende mensen hebben gelogeerd. Relatief goedkoop voor zo’n monument (kamers vanaf € 57)
Langs het Museo de la Revolucion stapten we naar *Palacio Velasco (nu de ambassade van Spanje) zou een fameus art Nouveau gebouw zijn maar als kenners zagen we er niks in *Ambos Mundos (http://www.hotelambosmundos-cuba.com/ ) bekend hotel waar Hemingway lang verbleef én schreef. Bijna altijd livemuziek te horen en te zien van op straat. *Floridita fameus stamcafé van Hemingway waar hij daiquiris dronk. Druk en waarschijnlijk veel te duur voor ons maar ik kon het toch niet laten te poseren naast het beeld van een van de beste Amerikaanse auteurs ooit.
De jetlag zat nog een beetje in ons lijf en na een aperitiefuurtje en eten in de Hanoi, gingen we vroeg slapen. We hadden al besloten om na deze korte verkenning van Havana hier een nachtje minder te blijven dan gepland en terug te keren met beter weer. Beter een paar uur in de regen op de bus zitten dan nat te worden. We vertrokken dus de volgende morgen naar ….
Cienfuegos
Casa Lidia In Havana hadden de mensen van onze Casa getelefoneerd naar enkele kennissen die ons echter wisten te vertellen dat Cienfuegos nogal vol zat. Eventjes lichte paniek maar ik kon het bijna niet geloven. We lieten ons aan het busstation overtuigen door de vriendelijke en gebroken Engels sprekende Lidia om eens haar huisje te bekijken. Ligging Toch gauw een 25 minuten stappen tot aan Parque José Marti, 10 minuten tot aan busstation Calle 65, nr 5412 entre Av 54 y 56 Prijs 10 CUC (= € 7,75) per nacht voor een double. Beoordeling Kleine maar propere kamer met fan, airco, frigo en ingemaakte kast. Tafeltje en stoelen. De badkamer is voorzien van zeep, handdoeken en Wc-papier. We konden niet buiten zitten. De ‘armste’ kamer van de reis bij de armste mevrouw van de reis. Maar we gunden haar die extra-inkomsten volledig. Voor 3 nachten, 6 ontbijten en 4 avondmalen betaalde ik CUC 46 (= € 35,00). Peanuts voor ons maar haar echt een broodnodig extraatje. Lidia spreekt voldoende Engels. Het ontbijt bestond uit brood, honing en confituur. Met een dubieus smakend vruchtensapje, flauwe koffie en lauwe muntthee. Kostprijs: 1 CUC per persoon We konden haar niets kwalijk nemen want ze sloofde zich echt uit. De laatste dag ging ze mee tot aan de Collectivo-standplaats om ons op weg te helpen naar Trinidad.
Restaurants
Casa Lidia Omdat het zover van het centrum was lieten we ons overhalen om bij haar te eten. Omdat ze zelf bijna niets heeft, kan ze ons ook niet veel voorschotelen. De eerste avond kregen we rijst en zwarte bonen en een omelet. Kostte ons 2 CUC per persoon. De volgende dag vroeg ze of we misschien kip wilden. Ze durfde er bijna niet bij te zeggen dat ze dan 3 CUC zou vragen. Ok voor ons. De derde dag wilden we wel eens iets voedzamers en disten dan maar een klein leugentje op. Zogezegd een afspraak met twee andere toeristen die we in Havana hadden leren kennen en die nu ook in Cienfuegos waren…
Paladar El Criollito Calle 33 entre Av 56 y 58 Stemmig restaurant met een privé-concert voor ons van een zangeres (met een schitterende stem) en een gitarist. C. kon het niet laten achteraf een cd te kopen (10 CUC) We aten een pescado (10 CUC) en langoustinas (12 CUC) met rijst en veel groenten. Domper op het feestje was dat ze nog eens 12% extra taksen aanrekenden. Mogen ze niet doen, vind ik. Ik betaalde dus 25 CUC (= € 19) wat onze duurste maaltijd van de hele reis was maar door het concert ook een van onze aangenaamste.
Bezienswaardigheden Cienfuegos
Verplaatsing Havana- Cienfuegos In Havana namen we een taxi naar het Viazul busstation (een kilometer of 4 buiten het centrum) dat me verbaasde door zo klein te zijn. De rit duurde 15 minuten en kostte ons 10 CUC.Gelukkig hadden we redelijk snel (een uurtje wachten – niet gereserveerd) een bus naar Cienfuegos. Van 11u05 tot 15u15 zaten we op de bus en de gevreesde airco hadden ze wijselijk afgezet. Tussen kwart voor en kwart na 12 was er een eetstop in een wegrestaurant (broodjes voor ons, een sigaretje en de WC natuurlijk).Het was al half vijf toen we in Cienfuegos uit onze Casa vertrokken om nog vlug eens naar het centrum te gaan om te zien waar de restaurants en winkels zijn en een eerste indruk te krijgen. Onze eerste volledige dag in Cienfuegos (zondag 3 maart) brak de zon eindelijk door en hadden we tegen de middag geen sweater, geen paraplu en geen regenvestje meer nodig. Oef, de vakantie begint eindelijk.Om 8u30 waren we de dag begonnen op
*Parque Marti waar alles nog dicht was uitgenomen de kerk.
Het was 20 minuten wandelen naar
*Cementerio la Reina Klein maar héél mooi kerkhof dat eigenlijk gesloten was maar waar de bewaakster ons toch binnenliet (én zonder haar handje uit te steken….). Het kerkhof is zodanig vervallen dat je het waarschijnlijk op eigen risico binnengaat. De gieren cirkeleden vrolijk boven ons. Wachtten ze tot we bezweken ? Hét paradepaartje van het kerkhof is de Bella Durmiente (de schone slaapster) waaraan miraculeuze krachten worden toegeschreven. Wij hebben er niets van ondervonden….
*Parque Marti We geraakten voor de tweede keer aan dit centrale park waar we een koffietje dronken in El Palatino, het oudste café van Cienfuegos. Twee mannen schetsen daar in enkele minuten een karikatuur van zowel Catherine als van mezelf. Catherine kostte 1 CUC, ik 2. Omdat ik niet vond dat ik tweemaal zo veel geld was als mijn wederhelft, kocht ik mezelf niet. Een paar uur later kwamen we de tekenaar weer tegen en dan lukte het wel voor 1 CUC. Zie voor de tekeningen zelf het einde van dit reisverslag. *Teatro Tomas Perry Eén van de mooiste gebouwen die we in Cuba gezien hebben. Entreeprijs 2 CUC pp, 5 CUC voor een fototoestel. Natuurlijk hebben we niet voor de foto’s betaald. Een schitterend gebouw uit 1889 met kleine, intieme loges met houten zetels en prachtige plafondschilderijen. Jammer genoeg was er in de tijd dat we in Cienfuegos was er geen concert. We zouden er zeker naartoe zijn geweest.
*Passeo del Prado Verkeersvrije straat met een standbeeld (én een club) van Benny Moré, een van de grootse Cubaanse zangers.
We hadden nu al het grootste stuk gezien van de stad en wilden wel eens de zee zien. Langs de Malecon (verdient die naam eigenlijk niet in Cienfuegos) stapten we bijna een uur tot
*Punta Gorda Een schiereiland dat vroeger veel rijken aantrok en daardoor gekenmerkt is door veel eclectische gebouwen. Je ziet alle soorten huizen, villa’s, paleizen… maar het sprak ons toch niet echt aan.
Je zou het niet zeggen als je leest wat we al allemaal gedaan hadden maar het was nog maar net middag gepasseerd. Tijd om een panaderia te zoeken maar we mochten het vergeten, nergens brood te vinden… Op het alleruiterste punt van het schiereiland vonden we gelukkig nog een kraampje met tortilla’s (omelet met hesp en kaas in een broodje) voor 3,5 CUC per persoon. Het smaakte enorm maar we waaiden daar bijna weg, in dat parkje. Door de felle wind en de nabijheid van de zee vonden we het niet zo heel warm wandelen maar de dag erop keken we in de spiegel en moesten we constateren dat we nog nooit en nergens zo verbrand waren geweest. Weeral een lesje geleerd…. Na een groot uur stonden we terug in het centrum en gingen we in het busstation informeren voor de bussen voor morgen (daguitstap naar Santa Clara). Oei, er is maar één bus, om 16u40 en dat is iets te laat voor een daguitstap natuurlijk.We wilden ook een uitstap doen naar een Laguna in de buurt om daar een park en flamingo’s te bezichtigen maar de organisatie (Cubanacan) die de trips doet was gesloten en openingsuren waren niet te vinden. Misschien morgen nog eens proberen.
Tijdens het sobere ontbijt bij Lidia op maandag 4 maart hoorde ik buiten op straat luidop Pan Pan Pan Suave roepen. Ikke vlug op mijn blote voeten om een stokbrood te halen (5 CUP= € 0,20). Voilà, hadden we al iets voor deze middag. Lidia ging met ons mee om ons te helpen een collectivo te vinden. Op de hoek van calle 61 en calle 56, recht tegenover achteruitgang van busstation, verzamelen alle collectivo’ s zich en is het niet zo moeilijk om vervoer te vinden. Na 15 min waren we al weg naar Santa Clara voor 1.75 CUC pp (Viazul vraagt 6 CUC) en we zaten een 1 uur 20 minuten in de taxi. Om 10 uur werden we afgezet aan de goede busterminal (de andere-die in de LP is 1,5 km verder naar het centrum) maar toch nog een 1 km wandelen en veel coches (paardenkoetsen) van ons moeten afslaan om er te geraken. Lastigaards.
*Memorial Che Guevara Ik kon mezelf wel voor de kop slaan. Ik had er niet opgelet dat het maandag was en dan zijn de meeste musea overal ter wereld gesloten. Maar is een memorial een museum? Voor discussie vatbaar maar wat vaststond was dat de Memorial dicht was. Doodjammer. Anders was het cirkeltje rond geweest. In 2008 stond ik in Che’s geboortehuis in Rosario, Argentina en nu stond ik aan zijn graf. Shit, dus weeral 2,5 km wandelen naar het centrum (we stopten eventjes aan het busstation: bussen naar Cienfuegos 11u30 en 17u) We zien wel, ofwel een bus ofwel weer een collectivo.
*Parque Vilar het centrale park was zeer rustig en aangenaam. Tien minuten verder stonden we aan het tweede Ché-monument. *Tren Blindado We arriveerden er om 12u, betaalden elk 1 CUC en konden de bulldozer bezichtigen waarmee Ché en zijn maten de geblindeerde trein van Dictator Batista liet ontsporen. Iedere wagon is ingericht als een klein museumpje met enkele artikelen uit die beruchte periode (1958). De kogelgaten in de wagons zijn nog altijd duidelijk zichtbaar.
Ons stokbrood aten we op in het parkje ernaast. We wandelden terug richting centrum en stonden een paar minuten later aan de *Fabrica de Tabacos De openingsuren in de Lonely Planet zijn verkeerd en we konden niet binnen zonder voorafgaande reservering in de Cubanacan. Maar die ligt te ver om er nu naar toe te lopen, terug te komen en dan nog tien minuten in de fabriek te zijn….Jammer, het is waarschijnlijk een betere ervaring dan in de Partagas, Havana.Om 14u stonden we al terug aan de busterminal en namen we een collectivo. We betaalden samen 4 CUC en reden bijna anderhalf uur in een schitterende blauwe Ford Fairlane uit de jaren stillekes. C. genoot.We gingen eerst naar het hotel om onze theevoorraad te doen minderen, deden een vergeefse poging om de Etecsa (om te internetten) te vinden en gingen dan maar eten. Morgen trekken we naar Trinidad
Trinidad
Verplaatsing Cienfuegos- Trinidad In Cienfuegos had Lidia een vriendin opgebeld die ons zou komen opwachten aan het busstation. De communicatie verloopt niet altijd goed blijkbaar want er stond niemand. Gelukkig hadden we de vriendelijkste driver van Cuba en die heeft voor ons zeker nog een kwartier rondgereden om dat adres te vinden. Op het gekregen adres woonde alleen maar een tussenpersoon die Luis verwittigde. We gingen met hem mee naar zijn huis.
Casa Mitri-Luis
Ligging Calle Antonio Guiteras 213, entre F. Pais y M. Calzada Enkele minuutjes wandelen van Parque Céspedes, ideale en rustige ligging Prijs 20 CUC (= € 15,50) per nacht voor een double. Beoordeling Kamer met twee dubbele bedden en een enkel bed. Zeer grote kamer maar redelijk donker. Grote kleerkast, kaptafel met spiegel. Airco en fan. Frigo. Badkamer met handdoeken en Wc-papier Zeer gezellige patio (binnenkoer) met schommelstoelen, een tuintafel met meubels maar ook een grote tafel met stoelen die overdekt waren (in de schaduw dus). Veel groen rondom ons en een lieve, speelse hond. Heel vriendelijke, discrete eigenaar die alleen maar Spaans spreekt. Ontbijt kostte 4 CUC en bestond uit veel broodjes, veel fruit (bananen, ananas, papaya, guyava) mer koffie. Teveel om op te eten.
Restaurant
In onze casa Luis is een schitterende kok en we aten er tweemaal héél lekker. De eerste avond aten we allebei vis met rijst, patatas fritas en een overheerlijk slaatje (tomaten, okra, suikerbonen, pompoen…). De tweede avond aten we kip. Altijd met koffie achteraf Beide keren betaalde ik 16 CUC (= € 12) voor onze twee maaltijden
Bezienswaardigheden Trinidad
Na ons laatste ontbijt bij Lidia hadden we enkele foto’s genomen om onze eeuwigdurende vriendschap te bezegelen en gingen we samen naar een vriendin van haar die CUC’s kon wisselen voor Pesos Cubanos. We begonnen voorzichtig met 5 CUC en kregen er 125 pesos voor. Lidia ging mee naar de collectivo ’s om ons te helpen (gisteren had ik gezien dat de bus naar Trinidad pas om 12u45 vertrok). In dat busstation was het ook de enige keer in Cuba dat ik geconfronteerd werd met de cholera-epidemie die er een paar maanden geleden gewoed had. Iedereen die het busstation binnenging kreeg ontsmettingsstof in zijn handen gegoten en moest ze dan wassen. In plaats te moeten wachten op de bus waren wij al om 9u45 weg in een Chevrolet Bel Air uit 1955. Ik betaalde 10 CUC pp (de bus kostte 9 CUC maar die ene CUC meer hadden wij er graag voor over.) In onze nieuwe Casa kregen we onmiddellijk koffie en fruitsap (en aten we onze Pan met banaantjes), waarna we om 13u vertrokken voor een stadsbezoek. Eerst eens het thuisfront op de hoogste stellen via mail (Etecsa, 3 CUC per half uur, snel en goed.)
*Museo Romantico niet te bezichtigen, in restauratie *Plaza Major eigenlijk te klein voor die naam *Iglesia de la Santirisma Trinidad Gesloten, alleen voormiddag open – zal dus voor morgen zijn *Yemaya Templo een tempel die gewijd is aan de santeria maar waar je alleen een madonna ziet en waar een tiental mensen zaten te babbelen zonder ons een blik te gunnen. Was gelukkig gratis maar jammer dat we niet meer info kregen. *Iglesia de Santa Ana een heel stuk buiten het centrum maar boeiend omdat de kerk een ruïne is die nog gedeeltelijk toegankelijk is. Ondertussen waren we een stukje buiten het gewoel van de toeristen en rustten we een half uurtje in het parkje naast de kerk.
*Museo Historico Municipal entree 2 CUC pp. Eigenlijk geen museum in de zin zoals wij ze kennen maar gewoonweg een heel mooi koloniaal gebouw met authentieke meubelen, lusters enz.…. Vanop de toren (te bereiken via een claustrofobische draaitrap) heb je een mooi uitzicht over de stad. We boekten nog onze tour voor morgen (alleen mogelijk met de bus, de goedkopere trein was defect) en dan zat het eerste dagje Trinidad er al op.
Op woensdag 6 maart (onze 7de dag) stonden we ruim op tijd aan Cubatour om met nog enkele andere toeristen in een bus het voormiddagbezoek (15 CUC pp) te doen. Het is maar een 15-tal kilometer buiten Trinidad en we vetrokken om 9u30
*Valle de Los Ingenios
Mirador De eerste stop was bij een schitterend uitzicht over de vallei. De vrouwelijke gids gaf ons ondertussen veel uitleg over de geschiedenis van het suikerriet, de uitbuiting van de slaven en de ondergang van deze eens bloeiende economie. Aan de Mirador kregen we een gratis cola (mét of zonder – voor ons toch, om 10u30 !!! – rum). Ook zagen we er een kolibrietje rondfladderen. Altijd leuk om te zien.
ØManaca Iznaga De hoogste uitkijktoren van de streek (45 meter, 136 trappen) kun je voor een simpele CUC beklimmen. Hij diende om de slaven in het oog te houden. Verder is er daar niet zo heel veel te beleven tenzij je souvenirs (vooral katoen) wil kopen. Veel te veel kraampjes om nog leuk te zijn. Bijna iedereen drinkt daar ook een Jugo de Guarapo (suikerrietsap) voor 1 CUC per glas.
ØKoloniale villa Een eindje verder bezochten we deze mooi bewaarde villa die dienst deed als administratief gebouw. De verbazingwekkend mooie muurfresco’s zijn goed geconserveerd en gedeeltelijk gerestaureerd.
ØSan Isidro Ruïnes De derde stop was aan een kleinere suikerrietplantage maar om het verschil te zien was dit er nu een die volledig vervallen was. De gids vertelde ons ook hier heel wat interessante info ØPottenbakker Een van de bekendste pottenbakkers van Cuba woont daar ook in de streek. Nee, dank u, niets voor mij om zo’n commerciële bedoening te gaan bezoeken. Dan liever een kwartiertje buiten en een sigaretje roken.Tegen 13u30 stonden we terug in Trinidad na deze tour die een echte aanrader was.
In onze casa aten we onze broodjes op en dronken we veel thee tussen 14u15 en 14u45. Bon, wat nu? Trinidad is zodanig klein dat we het gisteren op een halve dag gezien hadden. Er zijn nog enkele plages in de nabijheid maar de enige die doenbaar was op een halve dag (wij zijn écht geen zonnekloppers !) was Playa de Boca. Playa Ancon zou veel mooier zijn maar is 16 km ver en dus wel doenbaar voor een hele dag.
*Playa de Boca We hadden een taxi gevonden die ons voor 4 CUC naar daar wilde brengen maar het werd een echte flop. Er was enorm veel wind waardoor je bijna niet op het zand kon zitten zonder weg te waaien. Toch waagde ik me in de Caribische Zee maar ik moest vijftig meter in het water stappen voor mijn knieën nat werden… Flauw zeg, dan maar wat fossielen en schelpen zoeken op het strand tot we ook dat beu waren.
Natuurlijk zagen we daar geen taxi meer om terug te keren en besloten we de 4 à 5 kilometer te voet terug te gaan. Gelukkig stopte er na een kilometer of zo een Chevvy die ons meenam tot ongeveer in Trinidad. Gratis en voor niks, voor minder doen we het niet. Het zou anders een héél lange en vervelende weg terug zijn geweest.We kochten tickets in de Viazul voor morgen (15 CUC pp) en gingen nog eventjes internetten in de Etecsa. Terug in het hotel kwam de broer van de eigenaar ons met de krop in de keel melden dat vandaag om 15u45 Hugo Chavez overleden was. Innige deelneming kon ik niet zeggen in het Spaans maar ik knikte hem begrijpend toe. Hebben de Cubaanse autoriteiten dan nog één vriend, gaat hij wel dood zeker !
Camaguey
Verplaatsing Trinidad - Camagüey Luis uit Trinidad had ons een naam en adres gegeven en zijn vriendin Tania opgebeld. Natuurlijk stond er ook weer niemand aan het busstation. Tenzij enkele jineteros en we lieten ons overhalen om met een taxi (busstation ligt 3 à 4 km weg van het centrum) mee te gaan kijken naar een van de casas. We belandden in
Casa ???(zonder naam)
Ligging Calle Cisneros 62 Enkele minuutjes wandelen van Parque Ignacio Agramonte (en de Catedral). Goed gelegen dus Prijs 20 CUC (= € 15,50) per nacht voor een double. Beoordeling Zeer ruim met een dubbel bed. Airco, fan, frigo, een grote kleerkast. In de badkamer Wc-papier, handdoeken en zeep. Vooraan aan de straatkant nog een zithoekje. Klein koertje waarnaar we al vlug een tafeltje uit ons zithoekje en twee stoelen verhuisden. Eigenaar spreekt alleen maar Spaans en is een beetje een bemoeizieke opa die vooral in het begin regelmatig toevallig eens passeerde om te kijken wat we uitspookten. Ook vreemd was dat we geen sleutel kregen van de voordeur. Hij of zijn vrouw is toch altijd thuis, we moesten maar aanbellen. Maar wat als we nu fuifnummers waren geweest die een gat in de nacht zouden toekomen? Ontbijt bestond uit elk twee warme croque-achtige dubbele toasten (met hesp en kaas). Verder heel veel vers fruit (ananas, banaan, guayava) met fruitsap en koffie. Overvloedig voor 3 CUC per persoon. We hebben een beetje te vlug toegezegd om daar te blijven. Er moeten betere casas te vinden zijn.
Restaurant
La perla de Cuba Hoek van Parque Agramonte en Marti. Eerste restaurant dat we vonden waar we met Cubaanse pesos konden betalen. Veel keuze is er wel niet op het menu: alleen pollo. We aten elk een bistec de pollo (12.90 Pesos Cubanos), met één ensalada (12 Pesos Cubanos) en een groot bord rijst (14 Pesos Cubanos). Alle samen kostte het ons net geen 52 Pesos Cubanos (= € 2,00) voor ons tweeën. Eén euro per persoon dus, goedkoopste eten van de reis. Het was geen luxe-maaltijd maar we hadden goed gegeten. De kakkerlakken op tafel kregen we er gratis bij als dessert. De volgende avond zijn we daar weer gaan eten en vroegen een kippenvariante en lagen net aan dezelfde rekening.
Bezienswaardigheden Camaguëy
We waren in de vroege namiddag alweer op weg, na een lekker theetje in onze nieuwe casa. We wandelden gewoon eventjes rond om een eerste beeld te krijgen van de stad.
*Iglesias de San Cristo del Buen Viaje dé patroon van de reizigers werd daar vereerd dus moesten we natuurlijk eens goedendag gaan zeggen. Iets buiten het gewone centrum (maar dat staat voor morgen op het programma).
Dan doorgewandeld naar één van onze vreemde gewoontes: overal het kerkhof bezoeken. *Cementerio staat niet op het kaartje van de Lonely Planet maar wel op het kaartje dat we daar ter plaatse kregen. Was niet zo speciaal, wel rustig natuurlijk. Onderstaande foto toont het crematorium maar deed me verschrikkelijk hard denken aan Auschwitz, letterlijk een verbrandingsoven, zomaar te kijk gezet voor iedereen. Tja, andere culturen, andere gewoontes.
Ondertussen hadden we een restaurant gevonden voor straks en deed ik enkele verwoede pogingen om aan bier te geraken maar door de nationale rouw voor Chaves (drie dagen geen muziek op straat en drie dagen geen alcoholverkoop) lukte het me niet, zelfs niet met mijn gekende charmes. Het werd dus aperitieven met limonade. Een primeur op reis !!!
De volgendedag (vrijdag 8 maart, onze 8ste Cubadag) werd helemaal besteed aan De Katholieke Stad, De Stad van de Tientallen Kerken. En van de, volgens alweer de Lonely Planet, stad met een wirwar aan straatjes (om de piraten op een dwaalspoor te brengen) waar je makkelijk je weg in verliest. Helemaal niet waar, we vonden er gemakkelijk onze weg.
Eerst naar een Banco geweest om er onze MasterCard 500 CUC af te halen (terug thuis aangerekend als € 400)Achtereenvolgens bezochten we de
*Iglesias del Carmen met levensgrote beelden op het plein ervoor. *Iglesias de la Merced *Iglesias Santa Ana *Iglesias de la Soledad
Dat duurde alles samen nog geen 2 uur, dan gingen we eventjes internetten voor een halfuurtje en trokken we naar het Noorden van de stad. Daar zagen we heel veel oude gebouwen, nog eens veel mooie kerken (maar gingen ze niet allemaal meer binnen). In deze volksbuurt was het toch nog moeilijk om een panaderia te vinden zodat we voor de verandering maar eens een volwassen cake kochten (15 Cubaanse Pesos= 0,50 €) en met enkele banaantjes (jaja, een rare combinatie maar het smaakte) en na een fles water hadden we weer voldoende energie om het zuiden van Camagüey te verkennen. We aten voor nog geen euro (alles samen) in Parque Finlay.
Onderweg naar het Zuiden stopten we eventjes in de
*Iglesia Sagrado Corazon de Jezus en in het *Parque Casino Campestre zou het grootse zijn van Cuba? Ik heb er mijn vraagtekens bij. Niet veel te zien, niet veel te beleven. *Plaza de Revolucion Een kaal, doods, enorm groot plein waar de een of andere paus in 1998 een miljoen gelovigen toesprak. Blij dat ik er toen niet was.
*Zoo Entreeprijs: 1 Cubaanse Peso (= € 0,04) per persoon.Een beetje een triestige zoo (maar wat wil je voor die prijs) maar toch met enkele leeuwen, een poema, een luipaard, veel vogels (zelfs kippen, kalkoenen..) maar ook redelijke zeldzame en zeer roze flamingo’s. Als Kuurnenaar was ik natuurlijk meest fan van de ezeltjes…
Op de terugweg stopte ik nog eens aan de cadeca om 10 CUC’s te wisselen in Cubaanse Pesos. Altijd handig om kleine uitgaven mee te doen.Ik had Katrien voor Vrouwendag enkele plaatselijke zoetigheden bezorgd en ik liet haar alleen in onze Casa om nog eens een speurtocht naar Cerveza te doen. Ditmaal lukte het me wel zodat we een uurtje later en welgezinder ging eten in het zelfde restaurant als gisteren (en nu waren de kakkerlakken met vakantie, gelukkig maar…)
Matanzas
Verplaatsing Camagüey - Matanzas Het vervoer had de jinetero geregeld toen we in Camagüey aankwamen. Hij kende natuurlijk de eigenaar van onze casas, belde hem op en kwam met het voorstel om met een collectivo naar Matanzas te rijden. De prijs leek oké maar ik was er niet heel gerust in maar op het voorziene uur (9 uur) stond er daar een taxi met nog één (dikke en norse) Cubaan erin. Hij wilde nu en dan een stop (een om te eten, een voor koffie, een voor bier…) en zat constant te roken in de taxi (not done in Cuba).We namen de autostrade naar Havana en hier volgt een lijstje van wat je je ongeveer kunt voorstellen bij een autostrade: voetgangers, lifters, fietsers en overstekende cowboys. Middenbermen zijn er niet en iedereen rijdt het liefst op de linker strook. Oversteken doe je ofwel rechts ofwel middendoor… De chauffeur heeft daar volledige vrijheid van handelen. En ik had de indruk dat de staat van het wegdek van de autostrade nog slechter was dan dat van de gewone Nationale Carreteras. In Matanzas aangekomen (na 6u30 rijden) moesten we tot onze grote verbazing aan een viertal Casas aanbellen voor we prijs hadden. Een eigenaar van een casa die completo was, nam zijn telefoon en belde een vriend op die ons met zijn jeep kwam oppikken in het centrum en we belandden in Villa Las Terrazas
Ligging Eigenaar Juan Bellocq, Calzada de Esteban 27617 entre San Vicente y San Ombrosio (Puebla Nueva) Toch wel een tiental minuten wandelen tot aan de Plaza Vieja en de bekendste brug. Voordeel is dat het heel dicht bij het busstation ligt. Prijs 25 CUC (= € 19), zonder ontbijt Beoordeling Zeer ruime kamer met een dubbel en een enkel bed. Airco, fan, frigo. Nette badkamer met zeep, handdoeken en Wc-papier. Twee terrassen: één zonneterras langs de straatkant met schommelstoelen en een iets hoger gelegen schaduwterras met grote tafel en vier stoelen. Zeer aangenaam zitten, wel wat veel verkeer en dus lawaai. Ontbijt was voor elk een zeer grote omelet met een guayavajuice en een grote fruitcoupe. Veel sneetjes gewoon brood met worstjes (lustte C. niet, goed voor mij) en tomaten. Koffie en cécémel.
Restaurants In onze casa De eerste dag hadden we niet echt tijd gevonden om uitgebreid op zoek te gaan naar restaurants en ging ik dus maar op weg om in een straatwinkeltje 4 hamburgers met kaas te kopen. Als compensatie voor al dat fruit mag een beetje fast food wel, vind ik. Ik betaalde 20 Pesos Cubanos (= € 0,80) voor alles en we waren weeral blij en voldaan. Onze tweede avond in Matanzas gingen we dan eten in een restaurant dat we tijdens de dag hadden gevonden.
El Gallo In Calle 83, een blok of vier verder dan Parque Libertad. Er hangt wel een uithangbord maar niet op straat, in het venster. Het is een Creools restaurantje en we smulden van de bisteck de lomo en de bisteck de cerdo (elk 50.000 Pesos Cubanos) en de ensalada mixta (6000 Pesos Cubanos). De rijst kregen we er gratis bij. Voor die lekkere maaltijd betaalde ik voor ons twee dus 106.000 Pesos Cubanos (= iets meer dan € 4,00)
Bezienswaardigheden Matanzas
Tegen dat we in onze Casa gearriveerd waren, hadden we, na onze thee, nog amper een uurtje om te wandelen en deden we niet veel meer. Zoals altijd een verkenning van de buurt om te zien waar de winkeltjes zijn, waar een betaalbaar en lokaal restaurant is… Bon, vandaag is het zondag 10 maart en zijn we al 11 dagen in Cuba. Een misverstand bij het ontbijt bracht ons en de eigenaar Juan eventjes in verwarring. Ik stond vroeg op het balkon een sigaretje te roken in mijn onderbroek toen Juan iets vertelde dat ik eerst niet verstond maar toch knikte, zo van “’t is goed, ’t is goed, jaja’. Een tijdje later viel mijne CUC en verbond ik de woorden cambio en ora en vroeg me af of Cuba nu misschien al overstapte naar zomeruur??? Inderdaad, Juan kwam 10 minuten later nog eens roepen en toen ik vroeg hoe laat het dan was, had ik juist gegokt (maar een uur te laat natuurlijk). Het was al 9 uur i.p.v. 8 uur C. moest zich haasten in de douche en lachend gingen we aan de ontbijttafel…We besteden vandaag de hele dag aan Matanzas (de stad van de Zeventien Bruggen) en ik vraag me af of we ons daar een hele dag zullen bezighouden. Bon, na ons horloge juist gezet te hebben beginnen we er aan rond 9 uur. We starten aan de
*Che Mural onderaan de eerste brug. Mooi en groot maar om het als een bezienswaardigheid in de Lonely Planet te klasseren is me wat kort door de bocht.
Puente Calixto Garcia Dat deze stalen constructie uit 1899 (jaar van de Eiffeltoren) er nog altijd staat/hangt en gebruikt worden mag als een wonder beschouwd worden. We lieten het centrum van Matanzas letterlijk links liggen en stapten over de Puente de la Concordia naar
*Versalles Deze wijk is de geboorteplaats van de rumba maar daar hebben we niets van gezien of gehoord. Het is gewoon een gezellig, ietwat verouderde (maar wat is dat in Cuba?) verzameling van straatjes waarvan de Iglesia de San Pedro Apostol het centrale punt is. De zondagmis van 10u was bezig en dus gingen we niet binnen.Langs Calle 57 stapten we een kleine twintig minuten ver naar het
*Castillo de San Severino De ingang is moeilijk te vinden. Op de hoofdstraat staan geen wegwijzers dus hebben we het een paar keer moeten vragen. 2 CUC pp te betalen. We moesten wachten op een bankje bij het Ticket Office tot een vrouw ons zou komen halen (ze was nog bezig met andere mensen). Na tien minuten kregen we het gezelschap van een eentalig Spaanse sprekende vrouw die redelijk goed te begrijpen was. In een kleine drie kwartier leidde ze ons rond in het fort met veel uitleg over de geschiedenis, het Museum van de Slavernij dat er ook is en – bonus voor ons – een kleine tentoonstelling over de enige Cubaanse schilder die ik ken en die van belang is, Wifredo Lam (een vriend van Picasso en Braque). Zeer de moeite geweest. Als we er zonder gids zouden rondgelopen hebben, waren we er gegarandeerd na tien minuten weer weg.
’s Middags aten we onze broodjes en bananen op in een parkje en kochten we in een Pesoshop enkele Cubaanse sigaren voor 1 peso (= € 0,04) per stuk. Het zullen wel geen echte geweest zijn maar wij zijn ook geen kenners en ze zijn bedoeld voor mensen thuis die ook geen kenners zijn. Catherine kocht als dessert nog een pakje Guayava pâte de fruits en met een flesje water erbij waren we weer nog geen Euro kwijt.’s Namiddags lieten we Versalles voor wat het was en staken we de brug weer over naar het centrum en stopten weaan de
*Plaza de la Libertad klein maar fijn.Veel meer is er niet te zien in Matanzas, vooral omdat het pronkstuk van de stad (het Teatro Sauto) nog altijd (én voor eeuwig) gerestaureerd wordt. Doodjammer want na het theater in Cienfuegos stonden we open voor nog meer moois. We wandelden nog een uurtje rond, zochten een goed restaurant - En Familia (aangeraden in de Lonely Planet) ziet er meer als een snackbar uit – en vonden er twee op de Plaza de Vigia (Atenas en la Vigia) die er doenbaar qua prijs uitzagen maar ons net iets te druk waren. Toevallig vonden we een Creools restaurantje en dat zou het worden, later op de avond.Twee dagen te laat voor de Internationale Vrouwendag maar toch vonden we nog een taart (2 CUC) die Catherine – met op den duur pijnlijke armen – bijna een half uur moest dragen tot aan onze Casa. Met enkele theetjes smaakte ze maar we kregen ze toch niet op.
Volgegeten stapten we tot aan de Viazul om te informeren voor de bus voor morgen naar Havana en konden daar, vreemd genoeg, nog geen kaartjes kopen. “Kom morgen een half uur voor vertrek maar terug”. We keken eventjes rond in de winkeltjes rond het busstation (lederen schoenen voor €15-20 maar ze hadden overal maar één maat en natuurlijk niet de mijne), en verbaasden ons nog eens aan de honderd meter lange wachtrijen voor de Coppelia (ijssalon). Cubanen zijn zot van ijs en hebben er een half uur of meer voor over om aan te schuiven en dan een coupe te eten. Ik eet ook graag ijs maar had er de tijd niet voor over en stelde me vragen over de gezondheid voor mijn darmen… Zoals gezegd en gedaan, aten we Creools en zouden morgen vertrekken naar Vinales (via Havana)
Vinales
Casa Villa Verde
Ligging Calle Sergio Dopico 18 entre Rafael Trejo y Final Is een zijstraat van de enige hoofdstraat van dit stadje. Prijs 15 CUC (= € 11,00) voor een double, zonder ontbijt Beoordeling Eigenares Daisy verhuurt nog maar enkele weken een kamer en was dus héél blij met ons. De kamer is klein met een dubbel bed, airco en fan. Badkamer met Wc-papier, handdoeken en zeep. Eén ochtend hadden we geen water. Achteraan is een basic betonnen overdekt terras met een grote tafel, stoelen en schommelstoelen. Leuk voor ons was dat we daar ook elektriciteit hadden en dus konden aperitieven en eten met muziek uit onze Ipodboxen. Daisy spreekt redelijk Engels, haar man is een ervaren gids. Bij aankomst werden we verwend met een ananassapje en nu en dan kregen we koekjes en andere lekkernijen toegestopt. De inkomsten van hun casa gaan naar het sociaal buurtwerk dat ze doen. Beiden zijn zeer actief bezig met groepen kinderen (dans, muziek, cultuur…) Een héél toffe madam. En ze maakt héle lekkere mojito’s voor slechts CUC 1,50 Ontbijt was 3 CUC per persoon en bestond uit brood, confituur, veel vers fruit, koffie, thee… Ruim voldoende.
Restaurants
In onze casa Veel mogelijkheden in Vinales om uit te gaan eten maar nogal allemaal toeristisch (met livemuziek en zo) maar we verkiezen de rust van onze casa. En het heeft ons niet gespeten. De eerste avond aten we allebei kreeft (langoustinas in Cuba) voor 10 CUC per persoon (= € 7,75). De tweede avond aten we allebei pollo voor 8 CUC (= € 6,20) en de derde keer puerco ook voor 8 CUC. Iedere keer kregen we heel veel verse groenten, vers fruit en rijst. En nog koffie toe. Een echte aanrader.
Bezienswaardigheden Vinales
Verplaatsing Matanzas – Havana - Vinales De bus naar Havana vertrekt om 8u50, dus stonden we er een half uur op voorhand. Veel beweging was er daar niet te zien dus hielden we ons maar bezig met het gapen naar de vele oldtimers. Pas 5 minuten voor vertrek, ging het loket open. Twee uur later (en 7 CUC lichter) stonden we weer in het onooglijk kleine busstation van Habana Central. Daar kregen we slecht nieuws: de enige bus naar Vinales zat vol en de enige bus naar Pinar del Rio (25 km voor Vinales) zou pas om 14 uur vertrekken, drie uur wachten dus.Ik had daar geen zin en ging buiten het busstation informeren of er collectivo ’s te vinden waren. Ik kreeg het aanbod rechtstreeks naar Vinales te rijden voor 15 CUC per persoon als ik nog twee andere mensen vond. Geen probleem, het eerste koppel dat ik aansprak (Fransmans natuurlijk) wilde ook graag weg en zo deelden we een taxi. Tien minuutjes later waren we op weg voor een rit van ongeveer twee uur. Het werd ietsje meer omdat we, bijna op de bestemming, panne hadden. De chauffeur deed zijn T-shirt af, gooide een doek op de grond, nam zijn materiaalkoffer uit de kofferbak en begon te sleutelen. Een kwartiertje later was het euvel verholpen en reden we door tot aan de kerk van Vinales waar we om 13u30 arriveerden.
We werden onmiddellijk aangesproken door een sympathieke mevrouw die goed Engels sprak maar we lieten haar wachten. In België had ik een adres gekregen van een collega van mij (familie van familie, je kent dat wel) maar die mensen waren niet thuis.De bij Catherine wachtende mevrouw (Ondina, zoals later zou blijken) wilde ons meenemen naar de Casa van haar stiefbroer Miguel Angel maar eerst loodste ik Catherine naar het toilet van haar man (Nicolas, zoals later zou blijken) die in een boekhandel werkte. Bij Daisy, de gastvrouw van de Casa, werden we schitterend ontvangen met koffie, fruitsap en koekjes.
Onze dag was door al dat zoeken al een groot deel ingekort zodat we pas om 16u30 naar Infotur gingen voor een kaartje van de stad, een uitleg van de wandelingen en om te horen dat de hop on hop off kapot was. Niet dat we fan zijn van zo’n toeristendinges maar misschien was dat in Vinales de beste manier om de onmiddellijke omgeving te verkennen.Catherine moest echt niet veel moeite doen om me te overtuigen een pet te kopen – ik heb teveel pijn aan mijn verbrandde voorhoofd – maar ik kon me niet laten overtuigen een exemplaar met Che of Fidel of Cuba op de klep te kopen. Gewoon is al gek genoeg. Voor 5 CUC heb ik een Cubaanse legergroene pet gekocht. Wonder o wonder, in de Libreria waren zelfs Engelse thrillers te koop en we spraken een tijdje met de perfect Engels sprekende Nicolas die Catherine een Nederlandstalige roman cadeau deed. De sympathie van mijn wederhelft had hij al onmiddellijk gewonnen. Met de belofte morgen enkele van onze uitgelezen Engelstalige thrillers binnen te brengen, namen we afscheid. Catherine was blij dat ze haar eerste mojito in Cuba niet zo ver van ons bed (zo’n tien meter) dronk en ze snurkte gelukkig tot de volgende morgen.
Dinsdag 12 maart(onze dertiende dag !!!) werd een wandeldag, zo hadden we afgesproken met Miguel Angel, de man van onze gastvrouw Daisy. Hij zou het 15% goedkoper doen dan de gangbare touroperators in Vinales en zou er zijn tijd voor nemen, niet alles afhaspelen op een drafje. Dat sprak ons wel aan. De gangbare prijs in Vinales voor een wandeling van 3 uur mét gids is 10 CUC.Na het ontbijt ging ik eerst brood en bananen kopen omdat ik nog niet kon inschatten wanneer we thuis zouden zijn en wat we eventueel onderweg zouden tegenkomen om te eten. Kort na negen uur vertrokken we door de velden waar we een boer met ploeg én buffels tegenkwamen. Lang geleden dat ik dat nog eens gezien had. Onderweg vertelde Miguel Angel honderduit in het Spaans (wij mochten kiezen Spaans of Engels) over de plaatselijke fauna en flora, fruit en dieren. Hij weet er werkelijk véél van en kon het boeiend overbrengen. Het was geen zware wandeling en in de loop van de voormiddag hielden we halt aan een huisje (samen met nog een andere gids en twee Canadese toeristen) om een koffietje of een fruitsapje te drinken (vrije gift, dat vind ik altijd moeilijk…) en om te genieten van het schitterende uitzicht op de vallei.
Om de andere toeristen te vermijden namen we een ander pad maar uiteindelijk moest onze gids bekennen dat hij de weg kwijt was. Vanaf daar was het zoeken, klimmen en dalen tussen de bomen en rotsen (wel tof hoor maar ook lastig) tot we uiteindelijk ‘de weg konden vragen’ aan een man in zijn hutje. We maakten er gebruik van om onze fles water leeg te drinken, wat broodjes en banaantjes te eten. Het overblijvende brood en fruit gaven we aan de arme man in zijn hutje. C. mocht nog plassen van de dankbare man maar snapte niet goed waar ze moest gaan en deed dan maar haar gevoeg waar het waarschijnlijk niet echt paste…
Ondertussen had Miguel Angel ons al uitvoerig onderhouden over zijn jaren in Rusland (met een beurs voor sociologie) en zijn jaren in de bouw in Baskenland (Bilbao). Uit zijn verhalen leerden we dat hij altijd en overal zijn geliefde Cuba miste, de warmte, de gezelligheid, de gastvriendelijkheid. Hij is erg begaan met de identiteit van zijn volk en vreest dat die zal teloorgaan door de invasie van toeristen in de nabije toekomst. De echte levenskwaliteit zal noodzakelijk verminderen en het contact tussen de mensen zal ook verminderen. Nu al ondervindt hij na-ijver in zijn stadje tussen de mensen die toeristen willen binnenkrijgen in hun casa (en die dus een iets hogere levensstandaard verwerven) en zij die niemand willen of kunnen binnenkrijgen. Onderweg had hij bij één van de lelijke toeristische attracties (de prehistorische mural) al zijn beklag gedaan dat de gebruikte kleuren helemaal niet overeenstemden met de kleuren die er daar in de natuur waren en dat hij het maar een wangedrocht vond. Hier konden wij hem ten volle bijtreden… Maar ondanks zijn 45 jaar is op dat gebied een oerconservatief iemand, een nostalgist, een idealist die liefst zou hebben dat Cuba geïsoleerd blijven…Ondertussen was het al 15 uur en stonden we ergens op de weg naar Vinales (“Nog maar een uurtje wandelen” – de lange weg was voor ons geen al te leuk vooruitzicht) Gelukkig is er nog de Cubaanse autostop: een tractor doen stoppen en achteraan in de laadbak springen (zelfs mét fiets doen ze het). Zo waren we toch nog op een redelijk uur thuis.
Het prijskaartje was wel iets hoger dan wij vermoed hadden (€ 14 pp) maar we hadden veel bijgeleerd en dat was het belangrijkste. En een gewone mens gelukkig gemaakt in plaats van een organisatie.We gingen vlug nog eens tot aan de boekhandel om Nicolas de twee Engelse thrillers af te geven die we hem gisteren beloofd hadden. En we kregen een invitatie om de volgende vooravond op de koffie te gaan, een beetje over literatuur te babbelen en te zien hoe hij zelf zijn sigaren rolde.We bleven gezellig in onze casa tot de volgende morgen waarbij we ons met koud water uit een emmertje moesten wassen. De watertank was ’s nachts mysterieus uitgelopen…
De volgende morgen sloegen we het aanbod van Miguel Angel om weer met hem op stap te gaan (éénmaal was genoeg) en trokken we er zelf op uit, gewapend met enkele kaartjes en plannetjes. We startten richting
*Los Jazmines Volgens de boekskes zo’n 4 kilometer ver maar wij deden er nog geen drie kwartier over en het was nog meestal bergop, dus die afstand zal wel niet kloppen. Het is wel langs een grote weg maar er zijn mooie uitzichten op de vallei zodat het toch nog een aangename wandeling werd. De Mirador is inderdaad de moeite qua Buena Vista !!! In de Centro de Visitantes is er een permanente tentoonstelling over de geschiedenis van de karststeenrotsen en over fauna en flora.
Op de terugtocht stopten we aan de
*La casa del Veguero Waarschijnlijk wel een tabaksplantage maar alleen geschikt om aan te doen met groepen. Een zeer groot restaurant en een grote winkel lijken de voornaamste doelstellingen. Wij waren er alleen en niemand bekommerde zich om ons zodat we na enkele minuten weer weg waren en een bedelende sigarenverkoper hadden genegeerd.
Ik deed enkele boodschappen (tomaten, komkommer, broodjes) en we aten ze lekker gezellig op ons terras. Om 14u vertrokken we naar de andere kant van Vinales. We zagen de botanische tuin maar stapten verder tot aan de
*Moyote Coco We zagen de rotsen rechts van ons liggen en stapten anderhalf uur en hadden nog altijd geen Cuevas (grotten) gezien. Omdat we nog een paar dingen moesten doen die dag, keerden we dan terug. Niet echt veel gezien maar het was toch een mooie wandeling.
Om half vijf besteedden we elk 1 CUC aan een zak lekkere churro’s en gingen informeren voor de Viazulbus voor morgen. Natuurlijk waren ze al volgeboekt maar de lieve mevrouw van het bureautje van Cubataxi (Viazul was aan het verbouwen) noteerde onze namen en vroeg ons terug te keren voor 19u, ze zou proberen nog enkele mensen te vinden om een collectivo te delen. Met Ondina wandelden we mee tot aan haar huis waar we voor de tweede keer in Cuba geconfronteerd werden met armoede. Zij en Nicolas wonen in een klein betonnen huisje en rekenen nog op 3 jaar om hun verbouwingen af te krijgen. Ze hebben er gewoon het geld niet voor. In hun vroeger huis (een houten keet aan de achterzijde) heeft Nicolas één boekenrek en enkele dozen boeken waarop hij terecht heel fier is. Daar is ook zijn kleine werkplaats waar hij zijn dagelijkse sigaren rolt. Met veel zin voor vakmanschap toonde hij ons hoe het moest en hoe de fabrieken het doen. We leerden ook alles over verschillende soorten bladeren enz. Gasten krijgen ze waarschijnlijk nooit want ze hadden maar één koffietasje, de mijne kreeg ik in een glas. Gelukkig hadden wij toevallig die dag 250gr lekker koffie gekocht in een winkeltje en spontaan besloten we hen die aan te bieden, in ruil voor hun gastvrijheid. Aangedaan bedankten ze ons.
Een beetje voor 19u stond de mevrouw van Cubataxi ons op te wachten met de spijtige mededeling dat ze niemand gevonden had. Jammer, maar wij geraken wel weg.
Havana (laatste dagen 15 – 18)
Verplaatsing Vinales – Havana De volgende morgen in Vinales moesten we maar 5 minuten wachten voor we aangesproken werden en samen met 2 Fransen en 1 andere gast waren we op weg naar Havana. De Fransen waren boos want die moesten naar Cienfuegos maar de chauffeur bracht ons eerst naar Havana (een omweg voor hen) waardoor de reistijd een stuk langer zou worden dan ze verteld waren. Bon, jammer voor hen maar ons probleem niet.De Viazulbus kost normaal 12 CUC pp en ik betaalde 15 CUC pp maar daarvoor word je wel aan je bestemming in Havana afgezet en niet aan het busstation (waar je toch nog eens taxi moet nemen van 10 CUC). De chique en oude Chevrolet deed er 2u30 over en zette ons af aan Habana Libre.Om 12u zaten we in onze allerlaatste Casa en gingen eventjes de buurt verkennen om eten te kopen. We vonden niet onmiddellijk veel en het werden dus broodjes met guayava marmelade en thee.Een uurtje later vetrokken we voor een namiddagwandeling naar een stuk van Havana dat we nog niet gezien hadden.
*Habana Libre ( http://www.hotelhabanalibre.com ) Is het vroegere Hilton maar de revolutie brak los toen het nog maar enkele maanden open was. Prompt veranderde Fidel (die kamer 2224 had, niet te bezoeken) die Amerikaanse naam. Een standaardkamer kost er € 150 *Avenida de los Presidentes We wandelden die door tot aan Malecon. De naam van de straat komt door de verschillende beelden van Latijns-Amerikaanse presidenten die elk hun eigen standbeeld hebben. Het beeld van een van de eerste Cubaanse presidenten werd jaren later neergehaald omdat ze vonden dat hij teveel kapitalistische sympathieën had. Alleen zijn schoenen staan nog op sokkel…
*Monumento Calixto Garcia Einde van de Avenida en aankomst op de Malecon. Er was enorm veel wind en de golven sloegen over de dijk. We naderden niet te dicht….
*US Interest Section en de Plaza tribuna Anti-Imperialismo De plaats waar Cubanen hun visum moeten aanvragen en waar heel regelmatig betogingen plaatsvinden. Er staat veel politie en we moesten zelfs een klein omwegje maken omdat er een straat volledig afgesloten was, zelfs voor voetgangers. *Hotel Nacional (http://www.hotelnacionaldecuba.com/en/home.asp ) Hét bekendste hotel van Havana en dé plaats waar in de jaren ’50 Frank Sinatra optrad voor de hele Amerikaanse maffia. Het hotel is nu nog een show case met enkele zalen vol foto’s van bekende mensen die erooit verbleven hebben. Als ze 170 CUC per nacht vragen, moeten ze niet denken dat wij daar gaan slapen…. wel internetten.
Ik kreeg de buurman van onze casa, een bar, zover dat hij een mojito maakte voor Catherine en dat ik het glas mocht meenemen naar onze kamer – met de belofte dat ik het glas zeker zou terugbrengen. Het ging niet zo vlot in het Spaans maar ik kon hem toch overtuigen. Voor we gingen eten bracht ik zijn bezit (leeg nu) natuurlijk terug. Onze zestiende dag in Cuba (vrijdag 15 maart) hadden we gereserveerd voor de rest van Vedado en we begonnen er, zoals bij een goede gewoonte, aan om 9u15. Het werd een ferme wandeling langs de Avenida de los Presidentes maar dan langs de andere kant van gisteren naar
*Monumento de José Miguel Gomez Van ver te zien, er zou een tentoonstelling zijn over het leven van deze overal geërde dichter/verzetsstrijder maar ik had er geen 5 CUC voor over. *Mural Che Op de buitenmuren van het Ministerio del Interior staan de beeltenissen van Che en van Fidel. Ze kijken typisch genoeg uit op de Plaza de la Revolucion *Biblioteca Nacional Als vakidioot een must in ieder land voor mij. Ze was gesloten die dag en ondanks mijn blufpoker dat ik de bibliothecaris was van de Nationale Bib van België, slaagde ik er niet in om me binnen te lullen. Gewoonlijk lukt het wel.
*Memorial José Marti Opvallend groot en van ver te zien, een soort ijkpunt op de wandelingen in Vedado *Necropolis Cristobal Colon Op ons plannetje in de Lonely Planet stond de ingang niet aangegeven zodat we pech hadden. We zijn aan de verkeerde kant langs de muren beginnen lopen en hebben waarschijnlijk toch 2 kilometer gestapt voor we eindelijk de ingang vonden (om jullie die zoektocht te besparen: op de hoek van Calle 3 y Calle Loma) In de toegangsprijs van 6 CUC pp was zelfs geen gratis plannetje of een beetje uitleg inbegrepen. Jammer want zo hebben we waarschijnlijk een en ander gemist. Het grootste kerkhof dat ik ooit gezien heb: er waren zelfs wegmarkeringen, er reden auto’s en zelfs een bus en er stonden verkeersborden. Je moet daar zelfs oppassen of je word doodgereden (flauw mopje). We hebben er anderhalf uur in rondgelopen en hebben – vooral in het eerste stuk – heel veel mooie grafbeelden gezien (o.a. de Bomberos), de Milagrosa (een bedevaartplek voor de Cubanen) maar ook veel recenter de muzikant Ibrahim Ferrer. En enkele grafmonumenten (zie foto’s) die je er niet zou verwachten (zie foto’s).
Het was dan al 12u en we gingen via de Calzada en de Avenida Salvador Allende tot aan
*Quinto de los Molinos residentie + botanical gardens, maar gesloten. We aten aan een windowshop elk een pizza con queso (10 Cubaanse Pesos per stuk = € 0,40) en stapten door tot aan de
*Iglesia de Sagrado Corazon de Jesus Kerk met mooie glasramen, maar zeer donker en met een indrukwekkend portaal. Bon, gedaan met de bezienswaardigheden voor vandaag, we moeten er nog een paar overlaten voor morgen. Langs onbelangrijke maar altijd boeiende zijstraten gingen we richting Malecon. Doel was een bezoek brengen aan een Casa die in de Lonely Planet als schitterend was beschreven. We hadden nog 2 nachten te goed en hadden in onze casa nog niet toegezegd. O ja, onderweg waren we nog een Banco tegengekomen om te wisselen.
*Casa 1932 Oud huis dat de heel sympathieke eigenaar had opgesmukt met échte Cubaanse antiek. Hoewel zijn kamers niet vrij waren, vond hij toch de nodige tijd om ons wat uitleg te geven over zijn verzamelwoede. Kijk eens op www.casahabana.net (Calle Campanario 63)
Langs de al iets warmere Malecon dan gisteren (minder wind) gingen we terug en deden nog een paar ontspannende stops aan
*Parque Maceo *Torreon San Lazaro *Hotel Capri zijn ze aan het verbouwen
We wilden nog eens kort internetten maar de Etecsa in de Focsa building had alleen nog kaarten van één uur. De prijzen in Hotel Nacional zouden ongeveer even hoog liggen en daar kon je per kwartier mailen, dus wij naar het chicste hotel van Havana. Toch iets duurder (CUC 2,50 per 15 min). Kort een mailtje naar het thuisfront.
*Grand Synagogue Bet Shalom gesloten.
We deden nog een paar inkopen in de waarschijnlijk wel grootse supermercado die we gezien hebben in Vedado (in de Focsa building – met zijn 121 meter het hoogste gebouw van Cuba, je kunt er dus niet naast kijken): we gingen buiten met rum, kaas, water, bier, chips…Met nog een mojito naar de kamer (de man van de bar herkende me !!!) om een uurtje later te gaan eten in Sofia. ’t Is vrijdagavond en al redelijk veel macho- en dronken gedrag. Zeer goede live-band in cafetaria Sofia.
De volgende dag (zaterdag 16 maart) vertrokken we om 9u15, verrassend nietwaar - naar enkele dingen die ik nog op het programma staan had in Centro.We vertrokken langs Infanta en vonden
*Iglesia ??? Op Calle Infanta staat de mooiste kerk die we in Cuba gezien hebben. Staat niet in de Lonely Planet *Biblioteca Publica Een beetje verder aan de overkant mocht ik nauwelijks een foto nemen in deze openbare bibliotheek maar dat is natuurlijk altijd een goede plaats om een plasje te doen. *Schietkraam Todo Cubano debe saber tirar y tirar bien We hadden al eens zo’n schietkraam gezien maar nu stond er geen volk en wilde ik het wel eens proberen. Voor 1 Cubaanse Peso (= € 0,04) kreeg ik een geweer en 12 loodjes. Met een score van 10/12 had ik de bier- en colablikjes toch een paar ferme extra deuken gegeven
Op Salvador Allende gebeurde iets waarvoor ik al gewaarschuwd was maar dat je toch niet verwacht. Ik voelde iets in mijn nek, een soort klauw, maar tegen dat ik besefte wat er gebeurd was, was het te laat. Een dief was weg met mijn gouden ketting én met het wereldbolletje dat eraan hing. Ik draag beide items al een jaar of tien zonder ze ooit af te doen. Ik zag de dief in een zijstraat weglopen en wist toen al: achtervolgen heeft geen zin. Hij was al te ver, liep te rap en zou me toch kwijtraken in een of ander zijstraatje. Het verschot en de verslagenheid waren groot. We wandelden als zombies verder tot een Cubaan me tien minuten later aansprak. “Ik heb alles gezien, meneer – wil je dat ik de politie verwittig?”. Tja, ik betrouwde het eerst niet – waarom wacht die mens 10 minuten? Is er een soort complot aan de gang? Zonder veel te zeggen, stapte hij weg om enkele minuten later met een agent terug te keren. Wij konden niet veel zeggen in het Spaans. Er kwam nog een combi bij en die wilden ons meenemen naar het politiebureau om een verklaring af te leggen… Ik had er geen zin, ten eerste om misschien een uur op een politiebureau te zitten. En ten tweede omdat we binnen drie dagen toch in België zijn. Ik achtte de kans om mijn sieraden in die korte tijd terug te krijgen zeer miniem. Ik bedankte iedereen en we gingen door, de hele namiddag nog onder de indruk van het gebeuren. Achteraf dacht ik: had ik dat loodjesgeweer nog maar in mijn handen…. Op de bovenstaande foto zie je voor de allerlaatste keer mijn kettingske... snif snif snif...
Langs Sol en Cuba – de straat natuurlijk, niet het land - (kennen we nog van onze eerste dagen) naar de haven en passeerden we een kerk waar er blijkbaar een massadoop geweest was. Tientallen fiere ouders met hun baby in het wit gekleed, kwamen daar de een of andere madonna aanbidden.
*Mercado Artisanal Zou interessant zijn, volgens alweer onze reisgids, voor zowel Cubanen als toeristen maar wij vonden het minder dan niks. Je hebt de indruk dat ieder kraam net dezelfde voorwerpen aanbiedt en veel variatie is er dan ook nog niet. Veel colablikken, omgebouwd tot auto’s, veel houten beelden van Cubaanse muziekgroepen, natuurlijk veel sigaren- en Havana Clubattributen. En als ik daar geen 100.000x een afbeelding van Che gezien, mag je mij een leugenaar noemen. Toch kochten we voor de kinderen een halsketting en een autootje (om toch maar niet met lege handen thuis te komen) Onze broodjes met lekkere kaas (Gouda) aten we buiten op met zicht op de haven - niet mooi, wel rustig. Positief is het propere toilet in de overdekte markthal.
Al onze tweede nacht hadden we onze reiswekker vergeten in onze eerste Casa en omdat we toch in de buurt waren, kon ik wel eens gaan vragen of het personeel hem niet gevonden had. De dame des huizes wist van niets maar haalde er zelfs haar dagboek bij. Jawel, de morgen van 2 maart had ze gewerkt en onze kamer gekuist maar ze wist niets van een wekker. Wij zeiden dat het niet erg was maar zij had er blijkbaar meer last van dan wij dat wij iets kwijt waren. Bon, we passeerden daarna nogmaals het
*Capitolio waar we nogmaals de auto’s inspecteerden, maar ditmaal was de kennis van Catherine al zodanig verbeterd dat ze moeiteloos merken, types en jaartallen kon opdreunen… *Gran Teatro de Habana Dit schitterende gebouw, een van de mooiste van Cuba waren we drie weken geleden wel al gepasseerd maar door de regen hadden we niet al te veel naar boven gekeken. Nu keken we onze ogen uit… Een van de mooiste van heel Cuba. Een paar honderd meter verder arriveerden we aan ons hoofddoel van vandaag *Museo de Belles Artes (Cubano) Er zijn er twee Museo de Belles Artes (een Internacional en een Cubano). Wij kozen voor het onbekende, de Cubano dus en betaalden graag de 5 CUC pp. Binnen mochten we filmen, geen foto’s nemen ??? Wat is het verschil??? We moesten op de toppen van onze tenen rondlopen omdat een filmploeg daar aan het draaien was. Als fan van de Cubaanse schilder Wifredo Lam hadden we verwacht enkele nieuwe namen te leren kennen, enkele gelijkgestemde zielen maar het was ons allemaal een beetje te modernistisch, te avant-garde….
We stapten voor de zoveelste maal richting Malecon via de San Lazaro, een onbekende, niet toeristische maar toffe straat. We dronken er koffie aan een window shop en Catherine at er een tompoes (senorita in Cuba). Leuke onderbreking van de wandeling. We stopten eventjes in Parque Maceo maar daar kreeg ik onder mijn voeten van een parkwachter omdat ik mijn T-shirt efkes uitgedaan had. Que? Ze lopen hier hele dagen halfbloot maar tegen een wit Belgisch velletje kunnen ze niet ? Flauw hoor.
Het was een slenterdag geworden (met het obligate bezoek aan Habana Libre en Hotel Nacional om een lepeltje te pikken – maar dat hebben jullie niet gelezen) maar toch, we amuseren ons zelfs met kleine dingen.
De volgende morgen, onze laatste volledige dag in Cuba was een beetje een herkauwen van onze allereerste dag in Cuba met het grote verschil dat het dan regende en we te moe waren. Nu was het schitterend weer en zouden we er veel meer van kunnen genieten. Er stond weinig op het programma. Met het T-shirt uit (ik toch) stapten we langs de Malecon (8 km volgens Lonely Planet, maar van waar wij zaten aan Hotel Nacional een groot uur wandelen). We hielden ons zeker een uur bezig met het bekijken van de duikcapaciteiten van de pelikanen die parmantig op de muur net voor mijn neus kwamen zitten. Het filmen van die beesten is wel een beetje moeilijk maar prachtige foto’s kon ik wel nemen.
De vier Plazas (Plaza De la Catedral, Plaza de Armas, Plaza de San Francisco en Plaza Vieja) deden we allemaal op het gemak. Op de boekenmarkt van de Plaza de Armas (ook een beetje brocante) vonden we een zilveren en schitterend mini-fotohoudertje (2 op 4 cm) met foto’s van en een inscriptie uit Brussel uit 1921 maar niet mijn wereldbolletje Zoals het onze gewoonte is zorg ik ervoor dat Catherine in de chicste hotels naar het toilet kan gaan. Jammer genoeg vergeet ik zelf soms te gaan zodat een uurtje later mijn blaas ook begon op te spelen.
*La Bodeguita del Medio Superklein en supertoeristisch. Ik vond het wel leuk eens een blik binnen te werpen maar had absoluut geen zin om tussen 50 mensen op 12 vierkante meter iets te drinken.
We aten een grote familiepizza (25 Cubaanse Pesos = € 1) ergens in een zijstraatje en dan belandden we in de hel. Voor mij toch.
*Obispo Calle Obispo: de autovrije shopping street van Havana. Druk, druk, druk en lawaai ongehoord. Allemaal winkels voor de Amerikanen. Ik bleef overal buiten wachten en kon er niet rap genoeg weg zijn. Jammer genoeg zag Catherine iets dat ze wilde kopen maar was de winkel gesloten. Dus morgen terugkeren, pech hé voor mij. We wandelden terug naar Centro, zomaar, en we vonden natuurlijk weer een window shop (onze Cubaanse Pesos moeten op) met koffie en zoete dulce crema snoep (5 Cub Pesos) In onze supermercado in de Focsa building kochten we een zakje lekkere koffie voor thuis en voor onmiddellijk gebruik water en bier. De mojito was weer welkom en smaakte – maar iedere dag anders, iedere dag een verrassing dus.
Laatste dagHet was maar een grote halve dag en veel hadden we niet meer te doen. Ik had nog één iets overgehouden om te bezoeken.
*Museo de la Revolucion Toegang 7 CUC pp en niet 6 zoals in de Lonely Planet staat. Het is het voormalig presidentieel paleis en dus een schitterend gebouw met een spiegelzaal (gemodelleerd naar die van Versailles) en prachtige plafondschilderijen maar als museum stelt het 2x niks voor. Op de binnenkoer zie je nog veel kogelgaten en je ziet er ergens een Madame Tussaudachtige Fidel en Che in een bos, maar dat is dan ook alles. In een apart gebouw buiten (niet te bezoeken en 24/24 bewaakt) zie je de originele Granma, de boot waarmee Fidel en Che vanuit Mexico Cuba binnenkwamen en de revolutie begonnen.
Voor ons middageten aten we voor de laatste keer broodjes met de rest van de kaas die we nog over hadden. In onze vaste patisserie hadden ze deze morgen geen cake maar nu wel, gelukkig maar. We kochten twee ultragrote cakes (1.75 CUC per stuk) om mee te nemen naar London en het urenlange wachten te ‘vereten'. In onze casa kregen we nog een laatste fruitsap en gingen aan de overkant (aan Habana Libre) een taxi zoeken. Lang duurde het niet voor we het aanbod kregen om voor 15 CUC naar de luchthaven gevoerd te worden. Omgekeerd hadden we 25 CUC betaald en dus is het nu wel een goede deal. In de luchthaven stonden er enorme wachtrijen om in te checken, de paspoortcontrole duurde minder lang dan bij het binnenkomen maar toch nog véél te lang. Acht uur later landden we in London Gatwick, verplaatsten ons naar Heathrow en begonnen aan de lange wacht van zo’n 7 uur voor we naar Zaventem konden vertrekken.
Eindconclusie en enkele vaststellingen/opmerkingen...
Cuba is hét land met vervallen huizen Waar, nergens ter wereld zie je zoveel vergane glorie, zoveel gevels en façades die ooit schitterend moeten geweest maar die nu door gebrek aan geld waarschijnlijk niet meer onderhouden worden. Maar het is ook waar dat wij nergens ter wereld zoveel in huizen hebben binnengekeken (onbeschaamd) omdat achter die façades gewoonlijk schitterende binnenkoeren verborgen liggen en woonplaatsen met schitterend 100-jaar oud meubilair.
Cuba is hét land waar je op iedere hoek van iedere straat muziek hoort Nee, het is wel een feit dat Cubanen graag bewegen en heel veel van muziek houden. Je hoort inderdaad uit veel huizen en uit goedkope blasters muziek op volume 10. En je ziet en hoort wel eens in een goedkoop restaurantje een bandje spelen maar het is vooral in de toeristenstraten en toeristenhotels en - restaurants dat je Cubaanse livemuziek hoort. En dan meestal nogal traditioneel gespeeld en voornamelijk klassiekers (denk aan Compay Segundo, Buena Vista Social Club...) Jonge bandjes brengen soms wel eens een mix van hiphop en traditie en dat kan wel eens leuk zijn.
Cubanen zijn gastvrij Waar, in al onze casa particulares (privé-hotelletjes) werden we als prinsen (weliswaar met véél geld) ontvangen en door kleine attenties verwend (extra koffie, nu en dan een gebakje) maar vooral veel knuffels en genegenheid. We zijn inderdaad een bron van inkomsten voor hen maar het wordt met véél liefde gedaan. Uitzonderlijk.
Cuba is een arm land Waar, de schaarste, het gebrek aan levensmiddelen is enorm. Het aanbod in alle winkels is zeer beperkt, het is verbazend om te zien dat een toonbank van zo'n 4 meter lang gevuld wordt met één product. Supermarkten als bij ons moet je daar niet verwachten. Heb je één winkel gezien, dan heb je ze allemaal gezien... Maar, zelfs in de kleinste winkel (en ook in de schaarse bakkerijen) vind je tientallen soorten rum (ron)... Zegt wel iets over het (on)geluk van de gewone Cubaan. Het alcoholisme is daar behoorlijk groot. In veel winkels hangen bordjes “Hier mag geen rum verbruikt worden”. In een sjieke patisserie kan je dan wel bij je éclair gerust twee pinten drinken…
Mooie vrouwen én macho-mannen Waar en niet waar. De vrouwen lopen er allemaal nogal bloot bij (shorts, extra spannende topjes) maar het gemiddelde BMI is driemaal dat van onze vrouwen. Beha's worden steevast twee maten te klein gekocht en naast push-up bra's kun je daar ook spreken van push together bra's zodat de meer dan welgevormde boezems een canyon vertonen waar de blikken van de gemiddelde Westerse man kunnen in verdrinken. Maar, voor alle duidelijkheid, het is niet mijn soort vrouwenideaal. Cubaanse mannen daarentegen kunnen ongestoord op straat een vrouw bekijken van kop tot teen (de voorkant dus) en hen nastaren (de achterkant dan) tot ze pijn aan hun ogen krijgen. Puur seksistisch gedoe dus maar ik heb de indruk dat de meeste vrouwen daar wel van genieten en er zich niet aan storen, integendeel.
Jineteros zijn een pest Een jinetero (in andere landen wel eens tout genoemd) is iemand die je op straat aanspreekt om je een taxirit, een hotelletje, sigaren, een uitstap... te proberen aan te smeren. Op veel fora en in de Lonely Planet worden die als een echte plaag omschreven maar dat hebben wij niet zo ondervonden. Het is hun job, hun manier om een inkomen te verkrijgen maar lastiger dan in andere landen zijn ze niet. Ze vragen het éénmaal en na een korte maar welbewuste nee, laten ze je gerust. Geen probleem dus.
Het Socialisme (ex-communisme) is er alomtegenwoordig Waar, op iedere hoek van iedere straat zie je wel een herinnering aan de heroïsche strijd die ze gestreden hebben. Er hangen plakkaten aan huizen ter herinnering aan, er zijn buurtcomités ter verheerlijking van de revolutie, je kan er niet naast kijken dat de revolutie nu 54 jaar gelden gebeurd is, straten zijn hernoemd naar vrijheidsstrijders, enz... Leuk, tof dat ze hun recente geschiedenis verheerlijken maar de nadelen zijn ook zichtbaar. In overheidsgebouwen (post, banken..) zijn de personeelsleden oververtegenwoordigd en zo ongeïnteresseerd als maar mogelijk. Een lachje, een vriendelijke goedendag kan er niet van af. Jobvreugde bestaat er niet.... Maar de kleine ondernemers (pizzaverkopers, merengueverkopers, churroverkopers...) zijn wel heel gemotiveerd, vriendelijk en dankbaar. Een tegengif tegen de socialistische bureaucratie...
Oude Amerikaanse auto's Ik ben helemaal geen autofreak (als ze maar rijden, hé) en C. nog veel minder maar in Cuba doet het je wel iets als je in voor een paar euro een paar uur in een Chevrolet Bel Air uit 1955 wordt rondgereden. Gewoonweg prachtig, die oude wagens. Chevrolet, Pontiac, Buick, Ford Fairlane, Chrysler... auto's die soms met koorden aan elkaar hangen maar toch nog rijden. In ons laatste hotelletje zagen we de files onder ons en bijna één op de twee was een oldtimer. De andere was een vuile, lelijke Lada... C. heeft tientallen foto's van details van die Amerikaanse bakken...
Cuba is een duur land voor ons toeristen Waar en geen waar. Het is moeilijk om het in 't kort uit leggen maar Cuba telt twee munteenheden: de CUC (de toeristenpeso) en de Moneda Nacional (de plaatselijke peso). Als je alleen maar als een toerist rondreist (eten in toeristenrestaurants, reizen met openbaar vervoer..) is het leven inderdaad niet goedkoop. Maar als je na een paar dagen het systeem doorhebt kunt je relatief goedkoop een paar dingen regelen. Een voorbeeldje: voor 5 CUC (= 4 euro) kun je in de plaatselijke peso krijgen: twee avondmaaltijden 2 stokbroden, 6 banaantjes, een pakje koekjes, twee flessen water, 5 kleine koffies, een tompoes of een ander zoet taartje, en 4 halve pizza's kopen. Niet veel geld dus.